Hooggevoelig, hoogsensitief, HSP, wat is het eigenlijk?

Zoveel termen en je hoort ze, gelukkig, steeds vaker. Niet dat ik het de bedoeling vind dat we met zijn allen lekker veel labels gaan plakken. Maar een naam voor iets geeft soms richting in je zoektocht. En het maakt het voeren van een gesprek vaak makkelijker. Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap en dus GEEN stoornis. Je wordt er mee geboren, het is namelijk erfelijk.

Elaine Aron introduceerde in 1996 de term ‘highly sensitive person’. Uit haar onderzoek bleek dat 15-20% van de bevolking voldoen aan de kenmerken heeft die passen bij de eigenschap hoogsensitiviteit. 30% hiervan herkent zich in de term ‘high sensations seeker’ ofwel de temperamentvolle kinderen, prikkelzoekers, kinderen met een sterke wil. Hier zal ik mijn volgende blog op terugkomen.

Hoogsensitief of hooggevoelig?
Hoogsensitief of hooggevoelig? In Nederland worden beide termen gebruikt en hebben ze dezelfde betekenis. In Vlaanderen wordt met het begrip hooggevoelig overgevoelig bedoeld. Dat is in Nederland dus niet zo. Hooggevoeligheid is de hoeveelheid prikkels die binnenkomen en hoe die verwerkt worden. En overgevoeligheid is een emotionele reactie.

Een korte toelichting op hoogsensitiviteit:
Elaine Aron omschrijft de karaktereigenschap als:

‘Een aangeboren temperament met de strategie om informatie zorgvuldig te verwerken alvorens te handelen, dat resulteert in een besef van subtiele verschillen en in snel overprikkeld raken.’


Elaine Aron heeft onderzoek verricht en kwam tot vier belangrijke kernpunten:

Diepgaande verwerking: Bedachtzaamheid, de tijd om beslissingen te nemen.

Overstimulatie: In stressvolle situaties autonome arousal (snelle hartslag, zweten) vertonen. Cognitieve activiteit neemt af en prestatie verslechterd. Bij HSP’ers komt stress sneller en vaker voor dan bij niet-HSP’ers. Bijvoorbeeld bij het bezoeken van een drukke supermarkt, een overvol winkelcentrum, spreken in openbaar en examens. Veel HSP’ers proberen dit soort situaties te vermijden. Maar dit is natuurlijk niet altijd mogelijk en ook zeker niet wenselijk. Een balans is belangrijk.

Emotionele intensiteit. : HSP’ers laten over het algemeen intensere emotionele reacties zien. Zowel in positieve als in negatieve zin. Hoe dit zich uit in volwassen leeftijd komt voort uit hoe de jeugd ervaren is. Emoties hebben altijd een functie. Ze geven een signaal. Hoogsensitieve kinderen kunnen bijvoorbeeld veel huilen of heel boos worden na een drukke dag.

Sensorische sensitiviteit: Sterk bewust van details in de omgeving. Bijvoorbeeld sneller geïrriteerd door ruwe stoffen, lawaai, geuren, smaken etc. Vaak ook een lagere pijngrens, subtiele verschillen sneller opmerken en moeite hebben met prikkels van hoge intensiteit.

Elke van Hoof
Elke van Hoof verricht ook onderzoek naar Hoogsensitiviteit. Ze is klinisch psycholoog en werkzaam aan de vrije universiteit in Brussel. Wat Elke aangeeft naar aanleiding van haar onderzoeken is dat punt 2 tot en met 4 eigenlijk een gevolg zijn van de diepgaande verwerking. De diepgaande verwerking staat dus bovenaan als kenmerk van Hoogsensitiviteit.

Als je hier meer wilt lezen over de wetenschappelijke achtergrond van hoogsensitiviteit dan kan ik je zeker haar boek Hoogsensitief’ aanraden.


Rejection sensitivity
(gevoeliger voor afwijzing in de sociale context)
Hoogsensitieve personen zijn door hun diepgaande verwerking gevoeliger voor afwijzing van anderen. Dit komt doordat de spiegelneuronen van hoogsensitieve personen sterk ontwikkeld zijn. Ze kunnen zich goed inleven in de ander en kunnen hierdoor ook goed invullen/voorspellen wat de reactie van de ander zal zijn. Maar soms is die voorspelling ook niet de juiste. Wat ik veel hoor is dat hoogsensitieve kinderen en volwassenen daarom dingen maar niet doen, uit angst voor de reactie van anderen.

Als er veel van die situaties zijn die ‘voorspeld’ worden, en als er geen andere situaties tegenover staan die die voorspellingen corrigeren, dan zal de angst groter worden. Dat wat je verwacht, zal ook gebeuren. Hoogsensitiviteit is een erfelijke eigenschap. In ieder geval één van de ouders is dus ook hoogsensitief.

Ik hoor vaak van moeders in mijn praktijk dat ze het moeilijk vinden om om te gaan met de afwijzing van anderen op hun opvoedkeuzes en de afwijzingen van het gedrag van hun kind. Ik schrijf een aparte blog over dit onderwerp. Herkenning kan hierbij fijn zijn. Ik heb daarom koffieochtenden op de agenda gezet. Tijdens deze koffieochtenden is er ruimte voor hoogsensitieve vrouwen om ervaringen te delen. Je kunt je aanmelden door het contactformulier in te vullen.

Nog even de kenmerken van hoogsensitiviteit op een rijtje:
Nemen gedetailleerder, subtieler en intenser waar
Gevoelig voor prikkels van buitenaf
Meer tijd nodig om indrukken te verwerken
Diep en rijk innerlijke belevingswereld
Voelen stemmingen en sferen goed aan
Genieten intens van bijvoorbeeld muziek, natuur en kunst.
Eigen emoties en die van anderen worden intenser ervaren
Kunnen verlegen en introvert overkomen, maar zijn het vaak niet
Plichtsgetrouw (groot verantwoordelijkheidsgevoel)
Perfectionistisch
Functioneren minder goed onder ‘toezicht’
Zorgzaam
Moeite met aangeven eigen grenzen
Sneller last van fysieke klachten
Groter risico op stemmingswisselingen, depressiviteit, angsten en verslavingen
Meer me-time nodig om op te laden

Als je goed je weg hebt gevonden in hoogsensitiviteit is het een prachtige eigenschap! Hoe meer je er over leert hoe beter je zult weten wat bij jou past. Wat jij nodig hebt om je fijn te voelen en te kunnen ontwikkelen. Een greep uit de mooie kanten:

Je gaat HSP als kracht ervaren als je goed voor jezelf zorgt. Voldoende tijd neemt om te herstellen, dingen doet die jouw als persoon voeden en waarvan je groeit en geniet.

Zoals HSP’ers moeilijkere dingen diepgaand verwerken, verwerken ze ook de dingen als muziek, kunst, de natuur, lekker eten etc. dieper. En genieten hier dus intenser van dan niet HSP’ers.

Je voelt anderen vaak haarfijn aan. En weet ook wat het knelpunt in een situatie is. Hierdoor kan je je goed inleven in de ander en de ander ondersteunen.

Je hebt een sterke intuïtie. Soms krijg je zo’n onderbuik gevoel en dan denk je.. ja dit voelt goed of juist niet. Je hebt een innerlijk kompas. Je mag er naar leren luisteren 😉

Mensen vertellen makkelijk hun verhaal aan jou.

HSP’ers hebben een innerlijke drang om zichzelf te ontwikkelen en hebben een sterk reflecterend vermogen. Hierdoor ben je je snel bewust van jezelf in allerlei situaties.

Veel HSP’ers hebben een rijke fantasie en zijn creatief. Iets creatiefs doen is ook een mooie manier om bijvoorbeeld je dag te verwerken. En om uit je hoofd in het hier en nu te komen.

Wil je weten of je hoogsensitief bent? Elaine Aron heeft een zelftest ontwikkeld. Elke van Hoof is bezig met ontwikkeling van een nieuwe test die mogelijk meer informatie geeft over een persoon. Maar voor nu geeft de test van Elaine Aron een goede indruk.

Wil je graag aan de slag met de dingen waar je tegenaan loopt? Je grenzen bewaken, je energiek voelen of je kind goed kunnen ondersteunen in deze mooie eigenschap? Neem contact op voor een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek!

Fout: Contact formulier niet gevonden.

New